Fundjavat janë për lexim. Dhe sot, rekomandimet e mia janë pak më ndryshe — por thelbësore për këdo që dëshiron të shohë përtej zhurmës, propagandës dhe fasadave të politikës sonë.

Këto nuk janë libra për t’u ndjerë mirë. Janë libra për të kuptuar se si funksionon pushteti kur nuk ka më turp, as kufi.

Kjo është biblioteka e fshehtë e sundimtarëve tanë: pesë libra që citohen rrallë, por zbatohen çdo ditë në praktikë.

. “48 Ligjet e Pushtetit” – Robert Greene

Ky libër nuk lexohet për frymëzim — por për mbijetesë.

Është një udhërrëfyes për ata që s’kanë vizion për të ndërtuar, por një plan të qartë për të mbijetuar në majë.

Në Shqipëri, ai është kthyer në një manual informal të të gjithëve që synojnë të sundojnë, jo të qeverisin.

• Ligji 3: Fshih qëllimet e tua — programet nuk shpjegohen, fushatat nuk konkretizohen.

• Ligji 15: Shkatërroje armikun plotësisht — jo me debat, por me përçmim, përçarje dhe shantazh.

• Ligji 27: Luaj me nevojën e njerëzve për të besuar — një kullë e re bëhet simbol rilindjeje; një slogan, zëvendësim për drejtim.

Është më shumë strategji se filozofi, më shumë instinkt se ideologji.

. “Udhëzuesi i diktatorit” – Mesquita & Smith

Një tekst i ftohtë, pa iluzione, mbi mënyrën si mbahet pushteti në duart e pak njerëzve.

• Mjafton të kënaqësh rrethin e ngushtë.

• Të mbash institucionet të heshtura, të varura, të dobëta.

• Të lejosh opozitën të përçahet, të blihet, të vetëkonsumojë energjinë e vet.

Në vend që të qeverisin shumicën, ata administrojnë pakicën që i mban në këmbë.

. “Princi” – Niccolò Machiavelli

Një klasik që ka kaluar nga teoria në praktikë.

Në Shqipëri, ai nuk studiohet — ai jetohet.

• “Më mirë të t’a kenë frikën se sa të të duan.”

• “Qëllimi justifikon mjetin.”

Çdo akt politik që shkel mbi normën shoqërohet me një buzëqeshje që thotë: “është për të mirën e vendit.”

. “Propaganda” – Edward Bernays

Në epokën e informacionit, sundimi kalon përmes perceptimit.

Ky libër është manuali për ndërtimin e realitetit alternativ:

• Kur nuk ke arritje, krijo emocion.

• Kur nuk ke shifra, përdor simbole.

• Kur nuk ke besim, përforco ndjesinë.

Pak flamuj, një metaforë historike dhe shumë dritë: qytetari shikon, por nuk vë re.

. “1984” – George Orwell

Në vend që të duhet të na trembte, ky libër duket sikur ka shërbyer si skenar teknik në këto 34 vite tranzicion

• Gjuhë që nuk thotë asgjë, por mbush çdo ekran.

• Lajme që ndryshojnë çdo 24 orë.

• E vërteta që nuk ekziston më — përveçse në versionin që i leverdis partisë.

Në Shqipëri, kjo nuk është më distopi — është rutinë.

⸻

Dhe ja ku jemi:

Të sunduar nga libra që nuk flasin për ne, por vendosin për ne.

Të qeverisur jo nga ide, por nga instruksione për kontroll.

Të mbuluar nga slogane, ndërsa e vërteta mbytet në heshtje.

Por siç do të thoshte Churchilli:

“Një popull që dorëzohet pa luftë për të vërtetën, nuk shpëton as kur vjen fitorja.”

Prandaj:

Nëse ata lexojnë për të sunduar, ne duhet të lexojmë për të çliruar.

Nëse ata fshihen pas ligjeve të pushtetit, ne duhet të kërkojmë ligjet e ndërgjegjes.

Lexo si akt rezistence. Kupto si akt force. Mos harro si akt lirie